Jak działa słuch?

Po czym poznać, że masz uszkodzony słuch?

Nie zdajesz sobie nawet sprawy, że kwestia uszkodzenia słuchu może dotyczyć również Ciebie. Utrata słuchu następuje stopniowo, tak więc możesz nie dostrzec jej, aż do czasu, gdy stanie się ona dla Ciebie poważnym problemem. Jednak ludzie wokół Ciebie pierwsi dostrzegą Twój problem. Zdarza Ci się, iż prosisz ludzi, by powtórzyli to, co mówili przed chwilą, bo nie dosłyszałeś, choć w chwili mówienia nie było żadnych hałasów? Czy też oglądając telewizję ustawiasz głośność bardziej, niż to zwykle bywało? Często nie słyszysz dzwonka do drzwi, dzwoniącego telefonu, czy też sygnałów ostrzegawczych?

Wraz z pogarszaniem się słuchu, dostrzegasz, iż każda rozmowa staje się dla Ciebie udręką, gdyż musisz wysilać się, by cokolwiek z niej zrozumieć. Z czasem, zaczynasz unikać spotkań w gronie znajomych oraz tracisz zainteresowanie rzeczami, które wcześniej tak bardzo lubiłeś.
Na całym świecie około 500 milionów ludzi cierpi z powodu uszkodzenia słuchu. Chociaż prawie 20% osób pomiędzy 65 a 74 rokiem życia ma znaczne uszkodzenie słuchu, zadziwiające jest, iż odsetek młodych ludzi z uszkodzeniem słuchu wskutek nadmiernego hałasu, rośnie z roku na rok.

Uszkodzenie słuchu nie boli, jednak znacznie wpływa na jakość życia. Badania przeprowadzone przez NCOA (National Council on Aging) w Stanach Zjednoczonych wykazują, iż nieleczone uszkodzenie słuchu wzmaga uczucie depresji i niepokoju, nasila paranoję, społeczne fobie, głęboki gniew, frustracje, powoduje zamknięcie w sobie oraz znacznie większy samokrytycyzm. Równocześnie następuje pogorszenie stanu zdrowia i ogólnego samopoczucia. Na szczęście, dla większości osób z uszkodzeniem słuchu pomoc jest możliwa. Badania dowodzą, że osoby korzystające z pomocy przy uszkodzeniu słuchu (poprzez używanie aparatów słuchowych, bądź przez zabiegi medyczne) zauważają poprawę stosunków rodzinnych, większą wiarę w siebie, poprawę zdrowia psychicznego jak i fizycznego, większe poczucie niezależności i bezpieczeństwa oraz wzmożoną aktywność społeczną.

Słuch normalny
Aby w pełni zrozumieć uszkodzenie słuchu, należy najpierw wiedzieć, jak działa narząd słuchu. Ludzkie ucho jest skomplikowanym systemem analizy dźwięku, zdolnym do wykrywania niewiarygodnie zróżnicowanych dźwięków. Rozróżniamy trzy podstawowe części ucha: ucho zewnętrzne, ucho środkowe i ucho wewnętrzne. Ucho zewnętrzne zbiera dźwięki. Wibracje dźwięków powodują ruch bębenka połączonego łańcuchem małych kosteczek z uchem środkowym. System ucha środkowego wzmaga energię dźwięków dostarcza je do ślimaka w uchu wewnętrznym. Ślimak jest właściwym organem słuchu. Wewnątrz ślimaka znajdują się tysiące komórek rzęsatych, które wraz z nerwem słuchowym stanowią pierwszy neuron drogi słuchowej. Komórki rzęsate wrażliwe są na różne częstotliwości i natężenia dźwięków.

Wibracje dźwięków wchodzą do ślimaka, powodując wytwarzanie sygnałów elektrochemicznych, które podróżują nerwem słuchowym do mózgu, gdzie rozpoznawane są jako dźwięk. Osoba mająca słuch w normie, słyszy wszystko, od najcichszego powiewu bryzy do ryku silników odrzutowców. Prawidłowy słuch ostrzega nas przed niebezpieczeństwami; nasze uszy dostarczają nam niezbędnych informacji o miejscu położenia i szybkości, na przykład zbliżającego się samochodu. Mając prawidłowy słuch, jesteśmy w stanie słyszeć wybiórczo, skupiając się na jednym rozmówcy podczas głośnego przyjęcia, lub łatwo przechodzić z jednej rozmowy na drugą, nie tracąc z niej ani słowa. Możemy podziwiać piękno kwartetu smyczkowego, jak i głos ukochanej przez nas osoby.

Utrata słuchu
Wraz z utratą słuchu, dźwięki wokół nas zaczynają zanikać. Dla większości ludzi jest to proces stopniowy. Zwykle dźwięki o najwyższej częstotliwości zaczynają pierwsze zanikać. Śpiew ptaków staje się coraz cichszy i cichszy. Muzyka staje się mniej wyraźna. Z uwagi na fakt, że niższe częstotliwości są zwykle słyszane lepiej lub normalnie, ludzie zwykli nie przywiązywać uwagi, że z ich słuchem dzieje się coś niedobrego. Zwłaszcza, jeżeli dźwięki najmniej słyszalne zwykle ignorujemy.

Wraz z pogarszaniem się słuchu, dźwięki niezbędne do zrozumienia mowy przestają być słyszalne. Spółgłoski o cichej, wysokiej częstotliwości nie są słyszalne i zróżnicowanie jednego dźwięku od drugiego staje się niemałym problemem.

W tym momencie, staje się jasne, że możesz słyszeć, ale nie zawsze rozumiesz, co zostało powiedziane, zwłaszcza, jeśli towarzyszy temu hałas. Zaczynasz słuchać telewizji głośniej, niż zwykle. Wydaje ci się, że to ludzie mówią niewyraźnie, a nie, że to ty słyszysz źle. Ponieważ ludzie nie widzą i nie rozumieją twojego problemu, mogą sądzić, że jesteś nietowarzyski. Komentarz rodzaju: “Słyszy doskonale, to co chce, i kiedy chce” jest częstą skargą ze strony rodziny i przyjaciół w stosunku do osób mających problemy ze słuchem.

Słuch pogarsza się stopniowo, co sprawia, że łatwo jest zignorować problem, do czasu, aż zacznie on wywierać olbrzymi wpływ na twoje życie. Gdyby utrata słuchu następowała w przeciągu nocy, różnica byłaby dramatyczna i zacząłbyś jak najszybciej szukać pomocy.

Dlaczego więc ludzie tracą słuch? Jak widać z powyższych opisów, ucho jest narządem dosyć skomplikowanym. Problem z jakąkolwiek częścią systemu może spowodować utratę słuchu. Rozróżniamy dwie podstawowe kategorie utraty słuchu:

• Przewodzeniowe uszkodzenie słuchu jest spowodowane problemami w uchu zewnętrznym lub środkowym, które przeszkadzają w transmisji dźwięku. Ta przeszkoda może być spowodowana takimi rzeczami, jak duża ilość woskowiny w uchu, infekcje lub narośla w uchu zewnętrznym, dziury w bębenku, choroba zwana otosklerozą (która sprawia, że mechanizm kostek słuchowych staje się twardy i nieelastyczny), czy też czynniki genetyczne. Przewodzeniowe uszkodzenie słuchu jest często uleczalne za pomocą interwencji medycznej, jednak jeśli jest to niemożliwe, pomóc mogą aparaty słuchowe.
• Odbiorcze uszkodzenie słuchu jest spowodowane problemami w uchu wewnętrznym, związanymi ze ślimakiem, bądź z nerwem słuchowym, lub też z drogą słuchową. Ten typ utraty słuchu może być spowodowany wieloma rzeczami, jednak najczęstszą przyczyną jest zanik komórek słuchowych w ślimaku ze względu na wiek, lub narażenia na głośne dźwięki. 90% wszystkich przypadków utraty słuchu jest właśnie natury odbiorczej. W tym wypadku, pomoc medyczna rzadko jest skuteczna, na całe szczęście pomóc mogą aparaty słuchowe.
• Mieszane uszkodzenie słuchu jest kombinacją przewodzeniowego i odbiorczego uszkodzenia słuchu. Osoby cierpiące na uszkodzenie słuchu typu mieszanego, mogą również osiągnąć znaczne korzyści, używając aparatów słuchowych.

Jak uzyskać pomoc?
Ludzie najczęściej czekają po kilka lat, aż zdecydują zgłosić się z problemem pogarszającego się słuchu do specjalisty. Spowodowane jest to niechęcią przyznania się, że z naszym zdrowiem jest coś nie tak. Kiedy jednak spróbują zbadać słuch i założyć aparat słuchowy są zdumieni odkryciem, jak wiele tracili! Im szybciej zdasz sobie sprawę, że masz problem ze słuchem, tym szybciej możesz powstrzymać pogarszanie słuchu, nosić aparat słuchowy i czerpać z niego korzyści.